рефераты бесплатно
 

МЕНЮ


Международные авиационные организации

олмаз. Чцнки, онларын щяллиндя сийаси мягамлар да мцщцм рол

ойнайыр вя онлар ады чякилян проблемлярин щялли заманы нязяря

алынмалыдырлар.

Тяййаря паркынын йениляшдирилмяси авиаширкятлярдян вя

дювлятлярдян бюйцк мигдарда вясаит тяляб едир. ЕТИ ясас фондларын,

илк нювбядя дя тяййаря паркынын вя йерцстц аваданлыгларын

йениляшдирилмясини тезляшдирмяйя мяжбур едир. Бундан ялавя,

авиаширкятляр рягабят сявиййясинин йксяк сявиййясиня наил олмаг цчцн

истисмара щяля йарарлы олан кющня тяййаря моделляриндян имтина

едир вя 3-жц, 4-жц нясил реактив тяййаряляри алырлар. Тяййаря

паркынын йениляшдирилмяси бюйцк капитал гойулушу тяляб едир. Бу да

авиатехниканын бащалашмасы иля ялагядардыр. ИАТА–ын мялуматларына

эюря, бу тяшкилата цзв олан авиаширкятляр йахын 10 ил ярзиндя

Тяййаря паркынын йениляшдирилмясиня 100 млрд доллардан чох вясаит

сярф едяжякляр. Авиатехниканын бащалашмасы иля ялагядар олараг онун

алынмасына сярф олунажаг борж вясаитляри дя бащалашыр. Нятижядя

авиаширкятлярин амортизасийа айырмаларына вя борж капиталы эюря

фаизлярин юдянилмяси цчцн хяржляр сцрятля артыр. Даща чятин вязиййят

инкишаф етмякдя олан юлкяляр вя онларын авиаширкятляри иля баьлыдыр.

Онлар Тяййаря паркынын йениляшдирилмяси цчцн кифайят гядяр малиййя

вясаитляриня малик дейилляр. Бу да борж проблемини йарадыр, еляжя дя

ИКАО вя ПРООН хятляри цзря юлкяляря щава няглиййатларыны инкишаф

етдирмяк цчцн айрылан техники йардымда проблемляр йарадыр.

Авиасийанын тясириндян ятраф мцщитин горунмасы мясяляси Тяййаря

паркынын йениляшдирилмяси мясяляси иля сых ялагядарды. Бу проблем

иля ялагядар ясас хяржляр 90-жы иллярин сонуна тясадцф едяжяк. Бу

заман сяс сявиййясиня эюря ИКАО тялябляриня уйьун олмайан бцтцн

тяййаря типляри йениляри иля явяз едиляжяк вя авиамцщярриклярин

емиссийасы щяйата кечири-ляжяк. Ятраф мцщитин горунмасы цзря

ИКАО–нун тялябляри Чикаго конвенсийасынын 16-жы ялавясиндя вя

авиасийада сяс сявиййясиня аид олан бейнялхалг стандартларда вя

бейнялхалг практикада якс олунуб. ИКАО Ассамблейасынын А23-10

бяйамнамясиндя дейилир ки, «Харижи юлкялярдя гейдиййатдан кечяряк сяс

сертификаты стандартларына уйьун эялмяйян хариждян эялян вя харижя

эедяжяк сяс сцрятиня гядяр олан щава эямиляринин юз яразиляриндя

истисмарынын гаршысы алынмасын, вя йалныз мцвафиг васитялярля сяс

проблемини юзляри цчцн мцяййян етмиш аеропортлара бу шамил едилмясин».

Лакин, бязи инкишаф етмиш юлкяляр сяс стандартларынын тятбиги

мцддятини сяртляшдирирляр. Беля ки, АБШ–лары сяс стандартларынын

тятбигиня 1 йанвар 1985-жи илдян, диэяр юлкяляр ися 1986, 1987, 1991-

жи иллярдян башламаг язминдядирляр. Она эюря дя 3-жц АНК – да сяс

стандартларынын тятбигинин вахты мясялясиня бахылыб. Инкишаф етмякдя

олан юлкялярин авиаширкятляринин яксяриййятинин диэяр амиллярля йанашы

Тяййаря паркынын йениляшдирилмяси вя сяс нормаларына уйьун щава

эямиляринин алынмасынын малиййяляшдирилмясиня бюйцк хяржлярля ялагядар

истисмар мящдудиййятляри иля цзляшдийини нязяря алараг 3-жц АНК–си

беля бир гярар гябул етди ки, ИКАО Шурасы сяс стандартларынын

тятбигинин йени графикинин йарадылмасы имканына бахсын.

Гейд едилмялидир ки, сяс тялябляриня жаваб верян тяййарялярин

йениляшдирилмяси цчцн лазыми техники мясяляляр артыг щялл едилиб.Она

эюря дя тятбигин мцддяти мясяляси йалныз ятраф мцщитин горунмасы,

сосиал цстцнлцкляр вя айры–айры юлкялярин цзяриня дцшяжяк ялавя

игтисади хяржляр нюгтейи – нязяриндян мзакиря едилир. Лакин, ИКАО-нун

АНК–си тяряфиндян бу мясяляйя бахыланда мялум олду ки, Иинкишаф етмиш

юлкяляр иля инкишаф етмякдя олан юлкяляр арасында гаршыдурма вар.

Инкишаф етмиш юлкяляр Ассамблейанын 23-жц сессийасында мяслящят

эюрцлян сяс стандартларынын тятбиги графикини дяйишмяк

истямядиклярини билдирир, инкишаф етмякдя олан юлкяляр ися 3 –жц АНК –

нин мяслящят етдийи даща эеж мцддятли йени графиллярин тятбиги

имканларынын юйрянилмясинин йериня йетирилмясини тяляб едирляр. Бу

мясяля ИКАО Ассамблейасынын 26-жи сессийасында йенидян мцзакиря

едилди вя кяскин мцбащися йаратды.

Гярб юлкяляри юз аеропортларына кющня конструксийалы

тяййарялярин учушларыны мящдудлашдыран мцдафия тядбирлярини

дястяклядиляр. Бу ися инкишаф етмякдя олан юлкяляр фяалиййятиня вя

щятта авиаширкятлярин юзляриня дя тящлцкялидир. Она эюря дя,

инкишаф етмякдя олан юлкялярин яксяриййяти беля биртяряфли

мящдудиййятлярин ляьв олунмасына тяряфдар олдулар. Совет тяряфи сяс

сявиййяси проблемини щялл ет-мяк цчцн сийаси мящдудиййятляри щяйата

кечирмяйи йох, яксиня сяскцйцн ашаьы салынмасы методларынын

мцяййянляшдирилмяси цчцн эениш тядгигатларын апарылмасыны

дястяклядиляр. Бу тядгигатлар мящдудиййятлярин гябулу иля ялагядар

аеропортларда сяс сявиййясинин вя авиаширкятлярин игтисади хяржляринин

нежя дяйишяжяйини дя ящатя етмялидир. Бу тяклиф гябул олунду.

Ассамблейа бцтн юлкяляри юз аеропортларына учушларын щяйата

кечирилмяси заманы манеяляри йаратмамаьа чаьырды вя бу мясяляляри

биртяряфли гайдада йох, ИКАО чярчивясиндя щялл едилмясини

тясдигляди.

ИКАО Ассамблейасынын фювгаладя 26-жы сессийасынын 16-жы

ялавясинин 3-жц фяслинин 1-жи щиссясиндяки авиасяс тялябляриня жаваб

вермяйян сяс сцрятинядяк олан тяййарялярин истисмарына гаршы гябул

едиляжяк эяляжяк мящдудиййятлярин шяртляри мцяййян едилди. 16-жы

ялавянин 3-жц фяслиня уйьун олмайан щава эямиляринин истисмарына

2002-жи илдян етибарян ижазя верилмяйяжяк. 1-жи фясля уйьун

сертификатлашдырылан тяййаряляр 1995-жи илин апрелин 1-дяк истисмар

олунажаг. 2002-жи илин мартынадяк ися 16-жы ялавянин 2-жи фялиня

уйьун тяййаряляр истисмар олунажаг.

Авиасийа тящлцкясизлийи проблеми дя дювлятлярдян бюйцк мигдарда

иигтисади ресурслар тяляб едир. Мцлки авиасийада гейри-гануни

актлар чох эцман эяляжякдя дя олажаг. Бу да юзцнц сярнишиндяря,

персонала вя авиаширкятлярин, аеропортларын ямлакына гаршы эцс

тятбигинин вя йа щядялямяйин чох сайлы мцхтялиф формаларында бирузя

веря биляр. Мцлки авиасийа-нын фяалиййятиня гейри-гануни мцдахилянин

гаршысыны алмаг цчцн олан тядбирляря айрылажаг хяржляря аиддир:

аеропорт вя авиаширкятлярин тящлцкясизлик хидмяти персоналынын

сахланмасы, тящлцкясизлийи тямин едяжяк мцвафиг техниканын алынмасы

вя диэяр хяржляр. Мцлки авиасийанын тящлцкясизлийинин тямини

мясяляси ИКАО цзвц юлкяляриня, бейнялхалг авиасийа фяалиййятиндя

иштирак едян авиаширкятляря вя аеропортлара тохундуьундан, ИКАО да

Чикаго конвенсийасынын 17-жи ялавясиня вя ИКАО тящлцкясизлийи щагда

тялимя уйьун олараг бцтцн аеропортларда ейни сявиййяли вя адекват

тящлцкясизлик сявиййясиня наил олмаг цчцн бцтцн тядбирляря ял атыр.

Чох сайлы щава гулдурлуьу иля ялагядар олараг, авиасийа

тящлцкясизлийи мясяляляриня ИКАО–нун диггятинин артмасыны Ассамблейанын 26-

жы сессийасынын эцндялийиня мцлки авиасийа фяалиййятиня гейри-гануни

мцдахиля актлары иля мцбаризя мясяляси салынды. Ассамблейа бу сащядя

дювлятляр арасында ямякдашлыьын артырылмасы вя гейри-гануни актларын

гаршысыны алажаг мцвафиг тядбирлярин ишланилмяси цчцн ИКАО–нун

фяалиййятини активляшдирмяси щагда совет нцмайяндясинин тяклифини

гябул етди. Щятта, йени бейнялхалг сянядин гябулу щагда гярар

верилди. Бурада нязяря алынажаг ки, мцлки щава эямиляринин

тящлцкясизлийиня гаршы г-гануни актларала мцбаризя щагда Щаага вя

Монреал конвенсийалары бейнялхалг аеропортларда щяйата кечирилян

гейри-гануни оракылыг актларына да шамил едилсин. 1989-жу илин

февралындакы дипломатик конфрансда бу сяняд дя гябул едилди.

Ассамблейанын 26-жы сессийасынын гярарларыны йериня йетиряряк

ИКАО – нун щцгуг комитяси парладыжы маддылырин ашкар едилмяси цчцн

онларын нишанланмасы конвенсийасынын лайищясини ишляди. Бу лайищя

дипломатик конфрансда 1991-жи илин февралында гябул едилди. Бу сяняд

бизим юлкянин марагларына зидд дейил. Бизим юлкя бейнялхалг

террорист актларынын гаршысыны алмаг цчцн ялавя еффектив тядбирлярин

ишлянилмясиня тярафдардыр.

ИКАО щямчинин «дювлят терроризми» мясяляляриня дя жидди мараг

эюстярир. Беля ки, ИКАО ассамблейасынын 28-жи фювгаладя сессийасы мцлки

авиасийа сащясиндя Ирагын Кцвейтя гаршы гануна зидд фяалиййятини

писляди: Кцвейтин щава мяканынын позулмасы, бу юлкянин бейнялхалг

аеропортунун талан едилмяси вя «Кцвейт ейрвейз» авиаширкятинин 15

тяййарясинин тутулуб Ирага апарылмасы.

Авиайанажаьа гянаят проблеми мцлки авиасийа гаршысында даща

кяскин шякилдя 70-жи иллярин орталары вя сонунда 1-жи (1974) вя 2-жи (1979

) енеръи бющранлары заманы баш верди.

Бу заман няинки авиайанажаьын гиймяти 10 дяфя артды, щямчинин

эяляжякдя онун кифайят гядяр олмасы мясяляси дя актуаллашды. 80-жы

иллярин яввяли авиайанажаьын гиймятляринин артымы дайанды, лакин

онларын кифайят гядяр енмяси дя олмады вя авивширкятляринин истисмар

хяржляриндя йанажаьа айрылан вясаит щяля дя 30%-дир. ИКАО цзвц юлкяляринин

авиаширкятляринин авиайанажаг хяржляри щяр ил 30 млрд. доллары ютцр. 1991-

жи илин яввяли Фарс кюрфязи бющраны иля ялагядар йанажаьын гиймяти

кяскин олараг артды. Сон 10 ил ярзиндя щава няглиййатынын йанажаг

еффективлийини артырмаг цчцн щюкумятляр, тяййаря вя авиамцщяррикляринин

истещсалчылары вя онларын исмисмарчылары тяряфиндян чохлу жящдляр

едилмишдир. Бу жящдляр инди дя давам едир вя йанажаьа гянаятдя мцяййян

нятижяляр верир. Буна да учушларын щцндцрлцйя уйьун ешелонлашдырылмасынын

тякмилляшдирилмяси, мянтягяляр арасында маршрутларын мясафясинин

гысалдылмасы, аеронавигасийа ещтийатларынын оптималлашдырылмасы вя

щямчинин йердя вя щавада йанажаг сярфини азалдан техники вя навигасийа

тядбирляри иля наил олунур.

ИКАО бцтцн тядбирляри иля йанажаьа гянаятя истигамятлянян истисмар

фяалиййятини щяйата кечирир. Йанажаьа гянаят ися щава няглиййаты

щярякятинин идарясинин мцасирляшдирилмяси, авиахятляр структурунун

оптималлашдырылмасы, баща баша эялян учушларда дайанмаларын азалдылмасы вя

йердя йанажаг сярфи-нин азалдылммасы иля баьлыдыр. Бейнялхалг щава

ялагяляри сащясиндя узун мцддятли жящдлярин сайясиндя 1975-жи илдян 1990-

жы илядяк 1 тон–км–я йанажаг сярфи 20% азалды. Йанажаг еффетивлийинин

сонракы артымы вя дцнйа базарында хам нефтин гиймятиня эюзлянилян

прогноз беля эцман етмяйя ясас верир ки, йахын 10 илдя

авиайанажаг иля тямин олунма вя онларын гиймят сявиййяси щава

няглиййатынын эяляжяк инкишафына манея олмайажаг.

Бунунла ялагядар олараг, айры айры юлкяляр тяряфиндян

авиайанажаьа верэилярин гябулу дювлятлярин бюйцк наращатлыьына сябяб

олур. ИКАО Ассамблейанын 26-жы сессийасында нцмайяндялярин чоху бязи АБШ

аеропортларында беля верэилярин гябулуну пислядиляр. Чцнки, беля практика

бейнялхалг щава няглиййатынын верэилярдян азад едилмяси кими гябул

едилмиш принсипиня зиддир. Беля диэяр юлкяляр тяряфиндян жаваб

тядбирляриня сябяб олажаг ки, нятижя дя авиайанажаьын вя щава

дашымаларынын гиймяти кяскин артажаг. Ассамблейа ИКАО Шурасына

авиайанажаьын верэидян азад олунмасына даир дювлятляря ИКАО–нун

мяслящятляринин йериня йетирилмясини йохламаьы тапшырды. Бундан ялавя

лазым оларса, ялавя тядбирлярин дя эюрцлмяси нязярдя тутулуб.

Бейнялхалг щава няглиййатында формаллыгларын садяляшдирилмяси

проблеминин дя бюйцк ящямиййяти вардыр. Бир чох юлкялярин

бейнялхалг аеропортларында йцк клиентурасынын вя сярнишинлярин

емиграсийа, эюмрцк, санитар вя диэяр формаллыглардан кечмяси щяля

дя чох вахт апаран вя чятин бир просесдир. Бу проседурлар

бащаладыр вя мцасир аваданлыьын алынмасына, персоналын сахланмасына

бюйцк хяржляр тяляб едир. Бундан ялавя бу формаллыглар мцхтялиф

юлкялярдя фярглидир. Проседурларын узун вахт апармасыны вя еляжядя

онларын дяйярини азалт-маг цчцн бу ишдя мараглы олан дювлятляр вя

диэяр гурумлар арасында ялагяляри йахшылашдырмаг лазымдыр.

Формаллыгларын садяляшдирилмясиня ИКАО эениш фикир верир. 1980,

1983, 1986, 1989 иллярдя Ассамблейанын сессийаларында Чикаго

конвенсийасынын 9-жу ялавясиня, формаллыг-ларын садяляшдирилмяси иля

ялагядар олан ИКАО стандартларына вя мяслящятляриня дяйишикликляр

едилди. Бу сащядя уьур газанмаг цчцн ИКАО–нун мяслящятляринин

тятбигиня щяр дяфя йенидян нязяр йетирилирди. Лакин, ИКАО

цзвляринин щеч дя щамысы ИКАО–нун мяслящятляриня ямял етмир. Онлар

юзляринин милли марагларыны изляйирляр.

Учуш маршрутларында аеропорт вя аеронавигасийа аваданлыгларынын

истисмары проблеми бейнялхалг щава няглиййатынын жидди игтисади

проблемляриндяндир. Проблемин мащиййяти ондадыр ки, аеропортлары вя ондан

истифадя едян авиаширкятялярин игтисади марагларында таразлыг ялдя

едилмяйиб. ИКАО Ассамблейасынын 26-жи сессийасында гейд едилиб ки,

аеронавигасийа васитяляриня малик олан аеропорт вя тяшкилатларын чоху

юз хяржлярини аеропорт вя аеронавигасийа васитяляриндян истифадядян

ялдя едилян йыьымлар щесабына юртя билмир.

Ясас сябяб одур ки, бу аваданлыглар мцряккяб, бащалы олуб вя

техникадан йцксяк сявиййядя истифадяни тяляб едир. Нятижядя ися,

вясаитлярдян истифадянин вя аеропортлар тяряфин-дян тяклиф едилян

хидмятин игтисади жящятдян сямяряли олмасы вя ейни заманда

мцлкиййятчилярля истифадячиляр арасында марагларын тоггушмамасы цчцн

йыьымларын тутулмасы принсипляриня йенидян бахылмасына ещтийаж

йараныр. Бу мягсядля ИКАО–нун маршрут аваданлыьы вя аеропортларын

игтисадиййаты юзря хцсуси конфрансы йыьымларын тяйини принсипляриня

вя бу вясаитлярдян истифадяйя эюря хяржлярин компенсасийасы цзря

дювлятляря вериляжяк мяслящятляри нязярдян кечирди. Конфрансын

бяйамнамясиня уйьун олараг «Маршрут аваданлыьы игтисадиййаты цзря тялим»

щазырланды. Лакин, аеропорт йыьымы проблеми щяля дя кяскин олараг

галмагдадыр. Бунунла йанашы олараг, тящлцкясизлийин вя бейнялхалг

учушларын мцнтязямлилийинин артырылмасы мясяляси ися йени, даща

мцасир аеронавигасийа вя галхыбенмя системляринин истисмара верилмясини

тяляб едир. Бу да ялавя капитал гойулушуна вя уйьун олараг

аеропорт вя аеронавигасийа йыьымларынын щяжмляринин артырылмасына

сябяб олажаг.

Дювлятлярин юз аеропортларынын сямярялилийинин артырылмасы вя

малиййя вязиййятлярини йахшылашдырмаг цчцн ИКАО «аеропорт

игтисадиййаты цзря тялим» йаратды. Бу тялимдя аеропортларын эялир,

хярж вя малиййяси щагда мяслящятляр якс олунуб. Бурайа аеропортларын

инфраструктурунун сахланылмасы хяржляри дя дахилдир. ИКАО аеропортлар

цчцн йени, мцасир аваданлыгларын инкишаф етдирилмясиня дя фикир

верир. Нятижядя ися аеропортларын бурахма имканлары вя учушларын

тящлцкясизлийи артажаг вя учушлар бцтцн нюв щава вязиййятляриндя

щяйата кечириля биляжяк. Беля ки, ИКАО Ассамблейасынын 26-жи

сессийасында гябул едилид ки, бейнялхалг аеропортларда енмя

системляри йахын 10–15 иля дяйишдирилсин. Техники имканлары кющнялян

инструментал енмя системи (ИЕС) явязиня даща мцасир микродальалы

енмя системляри (МЕС) тятбиг едиляжяк. Бу да аеропортларын бурахма

имканларыны артыражаг, учушларын тящлцкясизлийи вя мцнтязямлилийи

йцксяляжяк.

Коммерсийа характерли игтисади проблемляря дювлят, авиаширкят вя

истещлакчыларын марагларынын узлашдырылмасы мясяляляри аиддир.

Онларын щялли щяр шейдян яввял дювлятлярин марагларына

тохундуьундан, бу мясяляляр няинки игтисади, щямчинин сийаси

характер дашыйыр. Коммерсийа характерли игтисади проблемляря щяр

шейдян яввял аиддир: коммерсийа щцгуглары вя дашыма щяжмляринин

тянзимлянмяси, мцнтязям вя гейри-мцнтязям дашы-маларын нисбяти,

гиймят вя авиатарифлярин тянзимлянмяси, дашыма нормасы вя нормадан

артыг багаъа эюря юдямяляр, дашыма шяртляри вя дашыйыжылар

тяряфиндян коммерсийа ющдяликляринин йериня йетирилмяси вя диэярляри.

Мцнзям бейнялхалг дашымалардакы коммерсийа щцгуглары мясяляси

дашыма щяжмляринин тянзим едилмяси иля сых ялагядардыр. Коммерсийа

щцгуглары дедикдя, дювлятляр тяряфиндян юз яразиляриня вя орадан да

кянара сярнишин, йцк, почт вя багаъын дашынмасы щцгугунун

верилмыси баша дцшцлцр. Бейнялхалг практикада «щава азадлыглары»,

еляжя дя мцнтязям дашымалар заманы «стоп–овер» щцгугу иля мцяййян

едилир. Бир гайда олараг, бу щцгуглар дювлятлярарасы щава ялагяляри

щагда ики тяряфли разылашмаларла мцяййян едилир. Беля разылашмаларын

чохунда авиадашыйыжыларын рейсляринин тезлийи вя истисмар едиляжяк

тяййарялярин тутумлары ясасында щесабланан дашыма щяжмляри дя

мцяййян едилир.

3-жц АНК-нин (1985) эцндялийинин 1-жи бяндиндя мцнтязям дашымаларда

коммерсийа щцгуглары мясяляси якс едилмишдир. Конфрансда бу щагда

бир нечя мяслящят дя гябул едилди. Бунлардан 1-жиси 6-жы «щава

азадлыьы» вя мцнтязям дашымаларда «стоп – овер» щцгугларынын мцяййян

едилмясидир. 2-жи мяслящят ися бейнялхалг щава няглиййатынын реэионал

тянзиминя аиддир вя щюкцмятлярарасы реэионал тяшкилатлары вя дюв-

лятляри щава няглиййатынын дцнйа мигйасында инкишафына наил олмаг

цчцн ямякдашлыьа чаьырыр. 3-жц мяслящят Шурайа мцнтязям олараг 9440

сайлы «Тарифляр вя бейнялхалг щава няглиййатынын тянзими цзря рящбяр

принсипляр вя сийасят» сянядинин йениляшдирилмясиня аиддир. Бу

сяняддя АНК–нын 3-жц конфрансынын нятижяляринин нязяря алынмасы да

мяслящят эюрцб. Бу проблем ИКАО Ассамблейасынын 26-жы сессийасында

йенидян мцзакиря едилди.

Ассамблейа бязи юлкялярин бейнялхалг щава няглиййатынын

фяалиййятиня милли ганунларын тятбиг едилмяси иля ялагядар

наращатлыьыны билдирди. Кяскин олараг АБШ –нын гейри-тянзимлямя

сийасяти пислянилди. Америкалыларын етиразларына бахмайараг, Ассамблейа

рягабят щагда милли ганунларын бейнялхалг щава няглиййатына тятбиг

едилмясиня аид олан инструктив материалын ишлянилмяси гярарына эялди

Страницы: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8


ИНТЕРЕСНОЕ



© 2009 Все права защищены.